2025ع ۾ ڪيمسٽري نوبل انعام ماڻيندڙ ماهر جنھن ۾ ڌاتو نامياتي فريم ورڪ جي ترقي شامل آهي
”دريا خان سنڌي”
رائل سويڊش اڪيڊمي آف سائنسز 2025 جو نوبل انعام ڪيمسٽري ۾ سوسومو ڪيٽاگاوا، رچرڊ رابسن ۽ عمر ايم ياگھي کي "ميٽل-آرگينڪ فريم ورڪ جي ترقي لاءِ" ڏيڻ جو فيصلو ڪيو آھي. 2025 جي نوبل انعام حاصل ڪندڙ ڪيمسٽري جي ماهر وڏين جائن سان ماليڪيولر تعميرات ٺاهيا آهن جن مان گيس ۽ ٻيا ڪيميائي مادا وهي سگهن ٿا. اهي تعميرات، جن کي ميٽل-آرگينڪ فريم ورڪ چيو وڃي ٿو، ريگستان جي هوا مان پاڻي گڏ ڪرڻ، ڪاربن ڊاءِ آڪسائيڊ کي پڪڙڻ، زهريلي گيسن کي ذخيرو ڪرڻ يا ڪيميائي رد عمل کي متحرڪ ڪرڻ لاءِ استعمال ڪري سگهجن ٿيون.
ڪيٽاگاوا، رابسن ۽ ياگھي ماليڪيولر آرڪيٽيڪچر جي هڪ نئين شڪل ۽ ترقي ڏني آهي. انهن جي تعميرات ۾، ڌاتو آئنز ڪنڊ جي پٿرن جي طور تي ڪم ڪن ٿا جيڪي ڊگھي آرگينڪ (ڪاربن تي ٻڌل) ماليڪيولز سان ڳنڍيل آهن. گڏجي، ڌاتو آئنز ۽ ماليڪيولز ڪرسٽل ٺاهڻ لاءِ منظم ڪيا ويا آهن جن ۾ وڏا گودا شامل آهن. انهن غير محفوظ مواد کي ميٽل-آرگينڪ فريم ورڪ (MOF) چيو وڃي ٿو. MOFs ۾ استعمال ٿيندڙ تعميراتي بلاڪ کي مختلف ڪندي، ڪيمسٽ انهن کي مخصوص مادن کي پڪڙڻ ۽ ذخيرو ڪرڻ لاءِ ڊزائن ڪري سگهن ٿا. MOFs ڪيميائي رد عمل کي بہ هلائي سگهن ٿا يا بجلي بہ هلائي سگهن ٿا.
جيڪي ميٽل-آرگينڪ فريم ورڪ ۾ بي انتها صلاحيتون آهن، جيڪي اڳ ۾ نہ ڏٺل طريقن سان نون فنڪشنز ۽ خاصيتن وارا ترتيب ڏنل مادا ٺاهڻ جا موقعا فراهم ڪن ٿيون، نوبل ڪميٽي فار ڪيمسٽري جي چيئرمين هائنر لنڪ موجب
No comments:
Post a Comment