Friday 25 January 2019

هبل دوربين کان ملندڙ ڊيٽا کانپوءِ سائنسدانن جو اندازو آهي تہ اسانجي ڪائنات ۾ ٻہ کرب ڪهڪشائون موجود آهن

هبل دوربين کان ملندڙ ڊيٽا کانپوءِ سائنسدانن جو اندازو آهي تہ اسانجي ڪائنات ۾ ٻہ کرب ڪهڪشائون موجود آهن

جڏهن تہ اسانجي ڪهڪشان ملڪي وي چار سئو ارب ستارن سان هڪ وچ واري ڪهڪشان جو درجو حاصل ڪندي آهي جيڪا نہ تہ وڏي آ نہ ئي ننڊي هيٺ
موجود سڀ تصويرون اسانجي ڪهڪشان ملڪي وي جي هڪ حصي برج Sagittarius Arm جي آهي اسانجي ڪهڪشان ان طرح جي گھڻن وڏن وڏن Arms سان ملي ڪري ٺهي آهي ۽ هي Arms اسانجي ڪهڪشان جي ۾ موجود بليڪ هول جي گردش ۾ چڪر لڳائي رهي آهي 
اسان جنھن حصي ۾ رهندا آهيو انکي ستن روشن ستارن جو مجموعو، جبار ٻانهن Orion Arm چئبو آهي اوهانکي انکي ريل گاڏي جي ڊٻن جي مثال سان سمجھي سگھو ٿا تہ اسان مجموعو Orion نالي ڊٻي ۾ ويٺل آهيون جڏهن تہ اسانجي پاڙيسري ڊٻي جو نالو برج، قوس، راس Sagittarius آهي جيڪو اسانکي زمين کان عام اک سان ڏيکاربو آهي اسانجي ڪهڪشان کي ملڪي وي ان ڪري چئبو آهي تہ رات جو انجو هڪ حصو برج Sagittarius Arm زمين تھ تي ڏنڌلي رنگ جو ڏيکاربو آهي گرمين ۾ اوهان اڌ رات جي وقت زميني تھ تي ان حصي کي ڏسي سگھو ٿا پر ڇو تہ شھرن ۾ گھڻي روشني هوندي آهي جنھن وجہ سان جديد سروي موجب دنيا ۾ 33 سيڪڙو آبادي لائيٽي خرابي Light Pollution جي ڪارڻ عام اک سان ملڪي وي جي ان حصي کي ناهي ڏسي سگھندي جيڪڏھن اوھان برج Saggitarius Arm کي عام اک سان ڏسڻ چاهيو ٿا تہ ان لاءِ اوهانکي شھر جي روشني کان پري گرمي جي موسم ۾ اڌ رات جو ويران جڳھ تي وڃڻون پوندو جتي اوهان ان منظر کي ڏسي سگھو ٿا اسان مٿي پڙهيو تہ سج مجموعو Orion Arm ملڪي وي جي مرڪز ۾ موجود بليڪ هول جي گردش چڪر لڳائي رهيو آهي هي هڪ چڪر 23 ڪروڙ سال ۾ مڪمل ٿيندو آهي جڏهن تہ اسانجي سج جو ملڪي وي جي مرڪز کان فاصلو تقريبن 25 هزار نوري سال آهي اسانجي سج ۽ برج Sagittarius Arm جي درميان گھري گردش جا ڪڪر موجود آهن جن جو وزن ماس اسانجي سج کان ڪروڙين گنا وڌيڪ آهي اهيا ئي وجہ آهي تہ لاتعداد ستارا هجڻ باوجود برج Sagittarius Arm روشن ڏيکاربو ناهي ڇوجو گردش جي ان ڪڪڙن جي ڪارڻ ان ستارن جي روشني اسان تائين ناهي پهچي سگھندي ان گردش ۾ ڪڪرن جي لمبائي ٽي سئو نوري سال تائين آهي ان ڪڪرن کي great rift يا dark rift جي نالي سان سڃاتو ويندو آهي 
اهڙا ئي گردش جا ڪڪر اسانجي ڪهڪشان جي مرڪز جي ويجهي بہ موجود آهن جنھن سان اسانکي ملڪي وي جو مرڪز عام اک سان ڏيکاربو ناهي سائنسدانن جو اندازو آهي اسان عام اک سان زميني تھ تي نو هزار ستارا ڏسي سگھندا آهيون هي سڀ جا سڀ اسانجي ويجهي هڪ هزار نوري سال جي احاطي ۾ ايندا آهن جڏهن تہ اسانجي ڪهڪشان هڪ کان ٻہ لک نوري سال تائين وسي آهي انجو مطلب هي آهي تہ ڪائنات ڇڏي اسان پنھنجي ڪهڪشان جو صرف هڪ سيڪڙو حصو عام اک سان ڏسي سگھندا آهيون 

:- دريا خان سنڌي

No comments:

Post a Comment