ذائنوسارز جي دور جو خاتمو
ترجمو: دريا خان
ڇھ ڪروڙ سٺ لک سال اڳ، ميسوزوئيڪ دور جو هي آخري ڏينھن آهي- اتر ميڪسيڪو ۾ يوڪاٽان پيننسولا ۾ ڪانيفر جي وڏن وڻن واري جھنگ ۾ سج جي روشني ان گپ واري زمين تي پهچي رهي آهي هي ميڪسيڪو جو خليج سمنڊ آهي وڏن ڪيڙن ۽ ڊائنوسارز جي آوازن سان گونجندڙ ان جھنگ ۾ رهندڙ زندگي کي خبر ناهي تہ اڄ ڇا ٿيڻ وارو آهي!
زمين ڏا هڪ ڇھ ميل وڏو پٿر چاليھ هزار ميل في ڪلاڪ سان وڌي رهيو آهي فضا ۾ پهچي ڪري انجي رڳڙ سان هي گرم ٿيو ۽ پوءِ هڪ وڏو ڌماڪو- اوترو وڏو حادثو جيڪو هڪ لک کرب ٽن بارود جي ڦاٽڻ جهڙو هئو
هي جبل جي سائز جو پٿر ڪيترا ميل اندر هليو ويو ۽ ان حادثي زمين جي سطح ۾ ميلن ھيٺ ۽ هڪ سو پندرهن ميل وڏو کڏو بڻائي ڇڏيو- ڪيترا مربعہ ميل پليٽون دونهون ٿي ويون، ان سان زمين تي پوندڙ زخم خليج ميڪسيڪو جو چڪشلب ڪريٽر آهي انکان پوءِ ڇا ٿيو- پرڊيو يونيورسٽي ۽ امپيريل ڪالج لنڊن جي تحقيقاتي ٽيمن انجو وڏو تفصيلي ڊانچو تيار ڪيو
ان سان بڻجندڙ بلاسٽ ويو هڪ هزار ڪلوميٽر جي دائري ۾ رهڻ واري زندگي کي ڪجھ ئي سيڪنڊن ۾ ختم ڪري ڇڏيو، ان مان نڪرندڙ ٿرمل ريڊي ايش گاھ وڻن ۽ پٿرن کي باھ لڳائي ڇڏي ۽ نو سيڪنڊ ۾ ان علائقي جا وڏا جانور مري ويا، ان باھ کان پوءِ ٻوڏ سيلاب جي ڇولي هڪ هزار فٽ مٿي اٿئي ۽ رڪٽر اسڪيل تي ڏھ کان وڌيڪ اسڪيل جو زلزلو، ان زلزلي جي شدت ان ڀاڳي گهڻي هئي جو ڏيڊ سو ورهين تائين ايندڙ زلزلن جي شدت جي برابر هئي
اٺ منٽن کان پوءِ خاڪ هيٺ ڪرڻ شروع ڪيو ۽ ٻرندڙ زمين ان خاڪ سان ڌڪجي وئي، جتي اهو حادثو ٿيو هو
انجي پنجيتاليهہ منٽن کانپوءِ هڪ وڏو طوفان جيڪو ڇھ سو ميل في ڪلاڪ جي رفتار سان آهي، جيڪو هي ڊير بہ کڻي ويو ۽ جتي پھتو اتان جي هر بيٺل شي کي ڪرائي ڇڏيو، جيڪو سڌو سنئون انجي سڌ ۾ نہ آيا ۽ انکان پري هئا، انھن کي هاڻ اونڌهہ ٿيندڙ آسمان نظر اچي رهيو هو، ۽ اهڙن ٽٽل ستارن جو مينھن هي اهو ڊير آهي جيڪو ان حادثي ڪارڻ اڏامي ڪري واپس زمين ڏا اچي رهيو آهي
پر هي ٽٽل ستارن کان ڪجھ فرق آهي جيئن ڳاڙهي رنگ جون لڪيرون، خاڪ، اڏامندڙ زميني پليٽون، دنهون ۽ ان ڊير ڪارڻ آسمان اونڌهہ ٿيندو وڃي رهيو آ
ڪجھ ڪلاڪن تائين مڪتل تاري رهي ۽ پوءِ هلڪي هلڪي وڌندڙ روشني اڳئين ڪجھ هفتن ۽ مهينن تائين ان جهڙو ڪو وڏو آلودگي وارو ڏينھن هجي ان حادثي جي شروعات ڪلاڪ جي ويجھو جاندارن جي زندگي ختم ڪري ڇڏي پر ماحولياتي اثر دير تائين هئو، خاڪ جي ڪڪرن زمين تي روشني گهٽ ڪري ڇڏي جنھن ڪارڻ فوٽوسنٿيز ٿيڻ بند ٿيو ۽ ٻوٽن جي موت ٿيڻ شروع ٿئي ۽ گڏ انھن کي کائيندڙ جي، مينهن جڏهن وسيو تہ هي تيزابي گپ بڻجي ويو، لڳڻ واري وڏي باھ سان زهريلو مواد پکڙجي ويو ۽ ڪجھ عرصي لاءِ اوزون جي چادر کي وڏو نقصان رسيو، هڪ سو کرب ٽن جي اضافي ڪاربن ڊائي آڪسائيڊ، هڪ کرب ٽن ڪاربن مونو آڪسائيڊ، ۽ هڪ کرب ٽن ميٿين انجو ماحولياتي اثر هو.
پهريان نيوڪلئيائي ٿڌ ۽ پوءِ گلوبل وارمنگ ڪيترن ورهين کانپوءِ جڏهن تائين انجا اثر ختم ٿيا، زمين تي اسي سيڪڙو زندگي جو خاتمو ٿي چڪو هو پر سيهڙ کان وڏي سائز جو ڪوبہ جاندار زندھ نہ بچيو هو
ڊائنوسارز جي دور جي شروعات
ڇا اسان ڊائنوسارز کي واپس آڻي سگھون ٿا
No comments:
Post a Comment