Dust mite مَلِيک ۔ خرد ليک ۔ باريڪ ليک

Dust mite                      مَلِيک ۔ خرد ليک ۔ باريڪ ليک

"اصغر ساگر"

عام طور تي مٿي ۾ جوئون يا ليکون ٿين ٿيون اڪثر طور انهن کي نقصانڪار ڄاتو ويندو آھي انهن کي مارڻ لاء وڏا جتن ڪيا ويندا آھن ڪي عورتون تيل ۾ پارو ملائي ليکن کي مارڻ جي ڪوشش ڪنديون آھن ڪي عورتون وري فارغ وقت ۾ ھڪ ٻئي جي مٿي مان جوئون ڪڍڻ ۾ مصروف ھونديون آھن ڪچھري جي ڪچھري بہ جوئن ڪڍڻ جو ريچڪو بہ.

جوئن جا مرحلاتي طور تي چار نالا آھن.

(1) جُونءِ

(2) ڄَئِي

(3) لِيک

(4) مَلِيک

(1) جونءِ :-

ھي جونءِ مٿي جي وارن ۾ پاتي ويندي آھي. ھي جون پنھنجو نسل ليکن جي آنن ذريعي وڌائيندي آھي.

(2) ڄَئِي :-

جڏھن جونءِ ليک ڄڻي ٿي اھا ليک ڀرجي ٿي ۽ جوان جسم جي شڪل وٺي ٿي ان کي ڄئي چئبو آھي.

(3) لِيک :- 

ليک ننڍڙي ۽ ٻچٽ ٿيندي آھي. جڏھن ليک وڏي ٿئي ٿي ۽ ڀرجي ٿي تہ ڄئي جو روپ وٺندي آھي.

(4) مَلِيک

جونء  جي پھرين افزائش مَلِيک ھوندي آھي. ھي ايتري باريڪ ھوندي آھي جو ان کي اکين سان ڏسي ناھي سگهبو -خوردبين ذريعي انهن کي ڏسي سگهجي ٿو.

زوھيب عباسي جي تحقيق مطابق نر جوئن جا مرحلاتي طور تي ٽي نالا ٿين ٿا.

(1) بوٺ

پري کان پڌرو هوندو آهي سائز ۾ وڏو ۽ ٿلهو ٿيندو آهي جون کان تقريبن ڊبل جيڪو با آساني نظر ايندو آهي رت ۾ واضح طور ڀريل صحتمند نظر ايندو آهي.

(2) برڀٽ

برڀٽ ڄئي کان ٿورو موچارو ٿيندو آهي جيڪو مٿي ۾ هر وقت هلندو رهندو آهي عام طور تي جوئن جي ٻين قسمن جي نسبت تيز رفتاري جي ڪري جوئون ڪڍڻ دوران پڪڙڻ ۾ ڏکيو ايندو آهي،

(3) ٽھو

ڄئي وانگي ئي ٿيندو آهي پر رنگ جو ڀورو هوندو آهي ۽ ڄئي کان ٿورو ٿلهو ٿيندو آهي.

جوئن کي ڪڏھن بہ پاري يا اھڙي زھريلي شي سان مارڻ نہ کپي پر مٿي مان جوئون ڪڍڻ کپن يا ڪنگي ذريعي انهن کي ڪڍي مٿي کي صاف ڪجي. مٿي تي زھريلين شين استعمال ڪرڻ سان وارن کي نقصان پھچي ٿو ۽ چمڙي کي بہ. جيڪڏھن جوئن کي ڏسجي تہ اھي مئل چمڙي جي ٽڪڙن کي کائي مٿي تي صحتمند چمڙي جي اوسر ڪن ٿيون ۽ صحتمند چمڙي وارن جي بھتر نشونما جي ضامن ھوندي آھي. 

تصوير ۾ موجود مليک يا خرد ليک انساني مٿي ۾ پاتي ويندڙ عام ليک ناھي پر ھن مَلِيک Dust mite کي سوين ڀيرا وڏو ڪيل فوٽو آھي ڇوجو مليک ايتري تہ ننڍي ھوندي آھي جو ھن کي اکين سان ڏسي نٿو سگهجي پر مڪراسڪوپ Microscope ذريعي ڏسي سگهجي ٿو. ھن ليک جو سائنسي نالو

  Dermatophagoides pteronyssinus 

آھي. ھي انساني مٿي جي جڙندڙ مردار کل Dead skin جي ٽڪڙن تي پلجي زندھ رھي ٿي. ھڪ ٽڪڙي جي اندر اھڙيون 40 مليکون ٿين ٿيون ۽ ھڪ گهر جي اندر انهن جو تعداد 20 لک ٿئي ٿو. اھي باريڪ ھجڻ ڪري نظر نہ ٿيون اچن ۽ مٿي تي جڙندڙ مئل کل کي کائين ٿيون نتيجي طور وارن جي ڦٽڻ ۾ ڪابہ رڪاوٽ نٿي رھي. 

مليکون ڌوڙ جي ڪري پيدا ٿين ٿيون. انهن جي اوسر تمام تيز رھي ٿي جنھن بستر تي مليکن وارو ماڻهو سمهي ٿو انهي بستر ڏي ھڪ لک کان ڏھ مليکون منتقل ٿين ٿيون ائين سمورا بستر مليکن جي ور چڙھي سگهن ٿا نتيجي طور سڄي گهر ۾ ايلرجي اچي ويندي ۔ سڄي جسم تي ڇتڪتائي شروع ٿي ويندي ۽ مليکن جي نظر نہ اچڻ ڪري ماڻھن جو ڌيان اوڏھين نٿو وڃي ۔ پڙھيل ڳڙھيل ڊاڪٽر بہ ايلرجي کان بي خبر رھن ٿا ۽ ڊاڪٽر بہ مريضن کي روز ايول ٽڪي کارائي مريضن کي ايلرجي جو پڪو مريض ڪري کين مختلف بيمارين جي ور چاڙھن ٿا.

مليک چڪ نہ ھڻندي آھي پر مٿي ۽ پاڻ تي رڙھندي محسوس ٿيندي آھي ايتريقدر جو ماڻهو کي ايلرجي محسوس ٿيڻ لڳندي آھي ۽ نڪ جي ايلرجي وارن عارضن جي ور چاڙھيندي آھي ۔ ھن سان جسم تي خارش ٿيندي آھي.

ھي ڳالھ اسان کي ياد رکڻ کپي تہ جوئن يا مليکن جي ڪا بيماري نہ ٿيندي آھي نڪي بيمارين جي ور ماڻهو چڙھي ٿو. صرف عارضن ۔ احتياطن ۽ اپائن کي نظر ۾ رکڻ کپي.

Dust mite allergy symptoms caused by inflammation of nasal passages.

نڪ جي سوزش جي ڪري ٿيل مليک جي الرجي جون نشانيون :-

> جن ماڻهن کي ساھ جي بيماري ٿئي ٿي يا الرجي ٿئي ٿي انهن کي ليکن جي ڪري وڏي تڪليف ٿئي ٿي.

> مليکن جي ڪري مٿي تي خارش رھي ٿي.

> جڏھن ماڻھو بستر تي سمهي ٿو تہ ليکون بستري تي اچي ٻين ماڻھن منتقل ٿين ٿيون.

Sneezing                     نڇون

Runny nose                 وھندڙ نڪ

Itchy                             خارش

red or watery eyes     ڳاڙھيون اکيون

Nasal congestion      نڪ مان رت جو اچڻ

Itchy nose                   نڪ جي خارش

Fall of roof of mouth or throat.

ڪاڪڙي جو ڪرڻ

Post nasal drip           ڳڙو ۔ چئاڪو

Cough                           کنگھ

Facial pressure and pain.

مليکن کان بچڻ جا اپاء :-

> گهر کي ڌوڙ کان صاف رکجي.

> جنھن کي جوئون يا مليکون ھجن انهي جا ڪپڙا ٻين جي ڪپڙن سان ملائڻ نہ کپن ڇوجو ائين ڪرڻ سان جوئون يا مليکون ھڪ کان ٻئي ھنڌ منتقل نہ ٿينديون.

> گهر جي ڪمرن ۾ ٻئي يا ٽئي ڏينھن فرش يا پٽ تي ڇڻڪار يا فرش تي ليپاپوچي ٿيڻ کپي.

> ھفتي ۾ ھنڌ جي چادرن ۽ وھاڻن جي ڇھن کي ڌوئڻ کپي.

> ڪمرن ۾ منگھ ھڻجن جيئن ڪمرن ۾ ھوا اچي. ھوادار ڪمرن ۾ جوئن يا مليکن جي پيدا ٿيڻ جا امڪان گهٽ ھوندا آھن.

منھن تي داٻ ۽ درد

مليکن کي مارڻ جا طريقا :-

نسخو (1) :-

چمچو مٺي سوڊا گلاس پاڻي ۾ وجهي وارن کي ڌوئجي.

نسخو (2) :-

انگوري سرڪو 10 قطرا گلاس پاڻي ۾ ملائي وارن کي لائجي.

نسخو (3) :-

نم جي پنن کي کي ڪاڙھي پاڻي ٿڌو ڪري وارن ۽ جسم کي ڌوئجي.

نسخو (4)

سيڙھي تولو

پاڻي جڳ

جڳ پاڻي ۾ سيڙھي وجهي گهمائجي ۽ پاڻي کي آٺرائجي. اھو آٺريل پاڻي بالٽي ۾ وجهي ان کي عام پاڻي سان ڀري وھنججي.

بھترين فائدو پوندو.

نسخو (4):-

ڊسپرين 4 عدد

پاڻي گلاس

ڊسپرين پاڻي ۾ ملائي ھڪ ڪجن. ان پاڻي سان مٿي جي وارن جسم کي ڌوئجي.

مليکون ختم ٿي وينديون ۽ ايلرجي کان ڇوٽڪارو ملڻ شروع ٿي ويندو