جراثیم اسانکي بيمار ڇو ڪندا آهن
”ترجمو دريا خان“
اسان بيماري کي پنھنجي نظر سان ڏسندا آهيون تہ پنھنجي پاڻ کي ڪيئن انکان بچائجي ۽ جراثيمن کي ڪيئن مارجي پر انھن جراثيم جا ارادا ڇا آهن چوندا آهن دشمن کي مات ڏيڻ لاءِ انکي سمجھڻ ضروري آهي تہ پوءِ بيمارين کي هڪ نئي نظر سان ڏسي ٿا وٺون موزي جراثيم جي نظر سان
جراثیم اسان کي مختلف عجیب عجیب طريقن سان بيمار ڪري ڇڏڻ سان سندن کي ڇا فائدو آهي پيٽ خراب ڪري يا جسم تي داڻا پيدا ڪرڻ سان انھن کي ڇا ملندو آهي ۽ هي اسانکي ماري ڇو ڇڏيندا آهن اهڙا جراثيم جيڪي پنھنجي ساٿي کي ماري ڇڏين اهوئي تہ پاڻ بہ مري ويندا تہ پوءِ ائين ڇو ڪندا آهن اهو چڪر ڇا آهي
ڪنھن بہ ٻئي جاندار جيان جراثيم بہ پنھنجي واڌ ويجھ وڌائڻ چاهيندا آهن ۽ هي اهو اوترو سادو ناهي جيترو ڪيترائي دفعا انهن کي سمجھو ويندو آهي هي بہ اربين سالن جي راند کانپوءِ اڄ تائين پهتا آهن هڪ مريض اڳتي جيترن ماڻھن کي بيماري ڪندو هي انجي فتح آهي انجو مطلب هي تہ مريض کي گھڻي دير تائين بغير ماري ڪري بيمار رکڻ ۽ انکان مرض وڌ کان وڌ ماڻھن تائين پهچائڻ سندن جي ڪاميابي آهي ان جي لاءِ انھن طرح طرح جا مختلف طريقا هٿ ڪيا آهن تہ انسانن کان انسانن تائين ۽ ٻين جانورن ۾ شامل ٿي سگھن اسانجي بيماري جي علامتون اصل ۾ انھن جي ڪاميابي ۽ چالاڪ هٿ ڪنڊا آهن
سڀ کان گهٽ محنت وارو طريقو انتظار آهي هي حڪمت عملي اهوئي جراثيم جوڙيندا آهن جيڪي پنھنجي ساٿي جي مرڻ کانپوءِ ٻئي کان کائجي وڃڻ جو انتظار ڪندا آهن، سيلمونيلا بيڪٽريا ائين ڪندا آهن جيڪڏهن گوشت کي صحيح نموني پچائيو نہ وڃي تہ هي کائيندڙ تائين پهچي ويندا آهن سوشي کائڻ واري جاپانين تائين هي مڇين وسيلي پکڙبو آهي
ڪجھ جراثيم وري گهڻو انتظار ناهين ڪندا هي پنهنجي سواري ساٿي کي چڪ هڻندڙ جيت مان وٺندا آهن انجي لعباب وسيلي هي سواري ڏيندڙ جيتن منجھان مڇر، پسو، مکهي وغيره ٿي سگھن ٿا مليريا طاعون، ٽائفس وغيره انھن منجھان پکڙبو آهي ڪجھ وري جراثيم هڪ ٻئي خراب حرڪت ڪندا آهن جيڪي ماءُ کان ٻار ۾ شامل ٿي ويندا آهن انھن مان سفيلس، روبيلا ۽ ايڊز جهڙا مرض پکڙبا آهن
ڪجھ جراثيم وري اهڙا ڪم پنھنجي هٿ وٺي ڇڏيندا آهن پنهنجي ساٿي جي ايناٽومي ۾ شامل ٿي تبديلي آڻيندا آهن چڪن پوڪس داڻا انهن جو هڪ طريقو آهن انھن کان پوءِ اڳتي جو سفر شروع
۽ ڪجھ گھڻو تيزي سان پکڙجڻ وارو طريقو اپنائيندڙ فلو، زڪام، ڪاري کنگھ جھڙا جراثيم آهن هي پنهنجي ساٿي کي کنگهڻ يا ڇڪ ڏيڻ تي مجبور ڪندا آهن هر چڪ ان جراثيمن جو ڪڪر وٺي ڪري اڏامندي آهي جيڪا ڪنھن ٻئي جي مهمان ٿي سگھجي ٿي هيض جا جراثيم پنهنجي ساٿي کي ڊائيريا ان مقصد جي تحت ڪندو آهي
پنھنجي ساٿي جي روعي کي بدلڻ ۾ ڪوبہ ريبيز جي وائرس جو مقابلو نٿو ڪري سگهي نہ صرف هي ڪتي جي لعباب ۾ پهچي ويندو آهي بلڪ ڪتي کي مجبور ڪري ڇڏيندو آهي تہ اهو هر هڪ کي چڪ هڻي ان جي چڪ هڻڻ سان ان وائرس جي اڳتي شموليت جو رستو آهي ڪتي جو اهو رويعو انجي زندگي تہ ختم ڪري ڇڏيندو آهي پر ڪتي جو اهو طريقو ان وائرس جي ڪاميابي آهي
اسانجي انگ اکرن سان ڊائيريا، کنگھ، ڇڪ، بيماري جي نشاني آهي جڏهين تہ جراثيم جي نظر ۾ انھن لاءِ براڊ ڪاسٽ ٿيڻ جي اسٽريٽيجي اهڙن جراثيم جو مفاد اسانکي بيمار ڪري ڇڏڻ ۾ آهي پر ڪجھ جراثيم اسانکي ماري ڇو ڇڏيندا آهن جڏهن تہ انھن کي ان مان ڪجھ حاصل بہ ناهي ٿيندو.!
جراثيم جي نظر ۾ هي هڪ ناخواندگي ۾ ٿيڻ وارو افسوسناڪ واقعو آهي جيڪڏهن اهوئي پنھنجي پاڻ کي اڳتي پکهڙي چڪو آهي تہ ساٿي جو مري وڃڻ بہ وڏي ناڪامي ناهي
هاڻ جيڪڏهن اسان پنهنجي نظر سان ڏسون تہ پنھنجو خود غرض مقصد زندھ ۽ صحت مند رهڻ آهي ۽ ان لاءِ انھن کي ماري ڇڏڻ سٺو طريقو آهي انفيڪشن ٿي وڃڻ کانپوءِ جسم جو هڪ جواب بخار آهي بخار بيماري جي علامت آهي جسم جو پد جي ريگوليشن جينياتي ڪنٽرول ۾ آهي جيڪڏهن هي پد گهڻو ٿي وڃي تہ جراثيم کي وڌڻ لاءِ سٺو ماحول ناهي ملي سگهندو هڪ ٻيو هربو اميون سسٽم کي حرڪت ۾ وٺي اچڻ آهي جيڪو چوندي چوندي جراثيم کي قتل ڪرڻ شروع ڪري ڇڏيندو آهي جسم ۾ اينٽي باڊيز ٺهڻ شروع ٿي ويندا آهن جيڪڏهن هڪ دفعو بيماري ٿي وڃي تہ پوءِ ٺيڪ ٿيڻ کانپوء انجي خلاف مدافعت پيدا ٿي ويندي آهي خسرو، ممپس، ڪاري کنگھ روبيلا وڌيڪ شڪست کائيندڙ جراثيم جي خلاف ان طرح مدافعت انجي مثال آهي ويڪسن جو بہ اهو اي اصول آهي
۔
پر افسوس ڪجھ چالاڪ جراثيم اسانجي مدافعتي نظام جي قابو ناهين ايندا انھن پنھنجي ماليڪيولر ٽڪڙا بدلڻ جي ٽيڪنيڪ سکهي ورتي آهي هي اها اينٽي جن آهي جن کي اسانجي جسم ۾ اينٽي باڊيز سڃاڻپ ڪندي آهي فلو بدلجندڙ شڪلون انجي مثال آهن ۽ ان وجھ سان فلو جي ويڪسن کي هر وقت اپڊيٽ ڪرڻو پوندو آهي مليريا ۽ سمهڻ جي بيماري بہ ان طرح جا هربا رکندا آهن جڏهن تہ سڀ کان چالاڪ ايڊز جا جراثيم آهن جيڪي هڪ مريض جي اندر اندر رهندي بہ نئي اينٽي جن بڻائي ڇڏيندا آهن جنھن سان ساٿي جو اميون سسٽم کي ناڪارو ڪري ڇڏيندي آهي
اسانجو هڪ ٻيو جواب جيڪو سڀ کان سست آهي جينياتي آهي ۽ هي نيچرل سليڪشن آهي هي بيماري جي خلاف ڪجھ ماڻھون جينياتي طور تي مدافعت رکندا آهن هڪ وابا ۾ اهڙن ماڻھن جي بچڻ جو امڪان گھڻو آهي انجو نتيجو هي نڪرندو آهي تہ تاريخ ۾ وڏي مدت ۾ انساني آبادي جيڪا ڪنھن بيمار ڪرڻ واري جراثيم کي منھن ڏيندي رهندي آهي ان آبادي ۾ بيماري جي خلاف مدافعت جينياتي طور تي اچي ويندي آهي يعني اهڙا جراثيم وارن علائقن جي آبادي ان مقامي پيٿوجن جو مقابلو بهتر طريقي سان ڪري سگهي ٿي
جينياتي دفاع ۾ ان طرح جي مثالون سڪل سيل جين آهي جيڪو ڪاري رنگ جي آفريقين کي مليريا کان بچائيندي آهي ٽي سيڪس جين آهي جيڪو آشکينازي يهودين کي تپد کان بچائيندي آهي يا سسٽڪ فائيبروسس جين آهي جيڪو اتر يورپ ۾ رهڻ وارن کي بيڪٽريل ڊائيريا کان بچائيندي آهي جراثيم ۽ انجي ساٿين ويجھو هٿيارن جي هي ڊوڙ هلندي رهندي آهي
ڪجھ بيماريون گڏيل بيماريون چيون وينديون آهن هي صرف ان وقت پکڙبيون آهن جتي گهڻي آبادي هجي هي وڏي شهرن ۾ سولائي سان ڦهلبيون آهن ۽ انهن جي تاريخ پراڻي ناهي چڪن پوڪس سورهين سئو اڳ مسيحي، ممپس چار سئو اڳ مسيحي ۾، جذام ٻہ سئو مسيح ۾، پوليو ارڙهن سئو چاليھ ۾، ايڊز اڻويھ سئو اڻهٺ ۾،
تاريخ هيٺ شديد اهوئي بيماريون رهيون آهن جيڪي انسانن ۾ جانورن جي وسيلي پهتيون ان جون مثالون ٽي ٻي چڪن پوڪس جيڪي پالتو جانورن مان انسانن ۾ آيون خسرو جيڪو رنڊرپسٽ مان آيو فلو جيڪو بدڪ ۽ سور مان آيو ڪاري کنگھ جيڪا ڪتن مان آئي فالڪيپرم مليريا جيڪو مرغي مان آيو اونينگ يونگ بخار ۽ ايڊز جيڪو ڀولن مان آيو
انجي وجھ ڇا آهي گئون ۾ رهندڙ چڪن پوڪس جا جراثيم گئون جي لاءِ تہ شديد ناهي پر انسانن ۾ اچي ڪري انھن کي غلطي سان ماري ڇڏيندو آهي جيتوڻيڪ ان جراثيم جي واڌ ويجهه جو ڪارڻ مريض جو جلدي مرڻ ٺيڪ نہ هئو شديد مرض جڏهن پکڙيا تہ انھن وڏي آبادي کي ختم ڪيو قبرستان ڀري ڇڏيا پوءِ اسان ۽ انھن ڪٿي گڏ رهڻ سکهي ورتو ڪٿي اسان انھن کي ختم ڪري ڇڏيو ڪٿي انھن کي قابو ڪرڻ جو طريقو ڳولهي ورتو ڪٿي جينياتي دفاع حاصل ڪري ورتو ڪٿي هي بدلجي ويا ۽ ڪٿي انھن جون ڪاميابيون اڃان جاري آهن
اڄ دنيا ۾ انگريزي زبان ڳالهيندڙ وارو سڀ کان وڏو خطو اتر آمريڪا آهي پر هي زبان اتان کان شروع نہ ٿئي هئي هي تہ صرف يورپ جي هڪ ننڍڙي جزيري تي ڳالهي ويندي هئي ان جو هتان تائين ڦهلجڻ ۾ يورپ ۾ فيوڊل نظام جي خاتمي ۽ جمهوريت جي شروعاتي ۽ دنيا جي تاريخ بڻائيندڙ مان موزي جراثيم وڏو ڪردار ادا ڪيو چڪن پوڪس، طاعون، خسرو، هيض ۽ ڪيتريون اي وبائيون تاريخ ۾ آبادين جي وڏي حصن کي ختم ڪندي رهي سياسي نقشو ابتو ڪنديون رهيون آهن مليريا ۽ فلو دنيا جي معاشي ۽ سياسي تاريخ تي گهڙو اثر وڌو آهي ان موزي ۽ حقير جراثيم جو حصو تاريخ اقوام عالم ۾ حقير آهي جڏهن تہ انھن جو مقصد ساڌو آهي هي تہ بس گھڻي کان گھڻو اڳتي وڌڻ چاهين ٿا اسانکي تہ بس هي ان جي لاءِ استعمال ڪندا رهندا آهن
No comments:
Post a Comment