ڪائناتي پتو
”دريا خان“
اسانکي روزاني جي ڪمن ۾ خط يا مني آرڊر اماڻڻ جي ڪنھن نہ ڪنھن ڏينھن ضرورت رهندي آهي، پر انکي پنھنجي جڳھ تي پھچائڻ جي لاءِ انکي وٺندڙ جو پتو لازمي خبر هجڻ گهرجي، زمين تي جڳھ پنھنجو هڪ مخصوص پتو هوندو آهي، ڀلي اهو اوهانجو گھر هجي يا جتي اوهان ڪم ڪندڙ هجو، جڏهن بہ ڪنھن کي پتو ٻڌايو ويندو آهي تہ هڪ لسٽ ٻڌائي ويندي آهي جنھن ۾ اوهان جي گھر تائين اچڻ وارن رستن جي نالن جي درجا بندي سان گڏ رهواسي جي علامت کان الڳ ڪري لکيل هوندا آهن ان لسٽ کي پتو چيو ويندو آهي،هي تہ هو اوهانجي گھر يا جڳھ تائين پهچڻ جو پتو، پر ٿورو سوچيو تہ جيڪڏهن اوهانجو دوست اوهان کان اوهانجو ڪائناتي پتو پڇي تہ اوهان انکي ڪيئن ٻڌايندو.! ان طرح اهو ڀلي ڪائنات جي ڪنھن بہ ڪنڌ ۾ هجي پر پوءِ بہ انجي اوهان تائين رسائي ممڪن ٿي سگھي، ان جي لاءِ اوهان کي پنھنجو ڪائناتي پتو خبر هجڻ گھرجي تہ جيئن ڪو بہ اوهان تائين سولائي سان پھچي سگھي، اها ڳالھ بہ غور ڪرڻ جي آهي تہ اوهان ڪائنات ۾ ڪٿي بہ هجو، ڪائنات جي تصوير اوهانکي اهڙي ئي نظر ايندي جهڙي زمين جي ڏيکاربي آهي، انکي فلڪياتي اصطلاح ۾ ”هومو جينيس ڪائنات“ چيو ويندو آهي، يعني اهڙي ڪائنات جيڪا ڪنھن بہ طرف کان هڪ ئي صورت ۾ نظر اچي، پر ان باوجود جيڪڏهن اوهان کان ڪو پڇي تہ ڪائناتي پتو ڇا آهي.! تہ اوهان کي ٿورو پريشان ٿيڻ جي ضرورت ناهي، ڇوجو ڪائنات ۾ طرف جو ٺهراءُ ڪرڻ کان سواءِ اوهان پنھنجو ڪائناتي پتو ٻڌائي سگهو ٿا، يعني جيڪڏهن ڪو ماڻھون ڪائنات جي ڪناري تي بيٺل آهي ۽ انکي اوهان تائين پهچڻو آهي تہ اوهانجو هي پتو ڏسي ڪري اهو اوهان تائين سولائي سان پهچي ويندو، هاڻي هلجي ٿو تہ اوهان پنھنجو ڪائناتي پتو ڪيئن معلوم ڪري سگهو ٿا، جيئن تہ اسان سڀ اڃان تائين زمين تي ئي آبادي آهيون، انڪري اسان سڀني جو ڪائناتي پتو هڪجهڙو ئي هوندو، ها ڪجھ سالن کانپوءِ جيڪر انسان مريخ تي پھچي ويو تہ انھن ماڻھن جي ۽ اوهانجي ڪائناتي پتي ۾ ٿورو فرق هوندو، جيئن تہ عام پتي ۾ هوندو آهي تہ جيڪا جڳھ اوهانجي گھر جي ويجھو هوندي آهي انجو ذڪر سڀ کان پھريان ڪيو ويندو آهي انھي طرح ڪائناتي پتي ۾ بہ سڀ کان ويجھي جڳھ اها آهي جتي اوهان رهندا آهيون يعني”زمين“ ائين اهو لفظ اسانجي ڪائناتي پتي جو پھريون لفظ بڻجندو، انکان پوءِ وري اچي ٿي ان جڳھ جي جنھن ۾ زمين پاڻ موجود هجي يعني اسانجو”نظام شمسي“ اسانجو نظام شمسي جنھن ڪهڪشان ۾ موجود آهي، اسانجي ڪهڪشان سئو کان هزار ڪهڪشائن جي هڪ گروپ ۾ موجود آهي جنھن کي”مقامي گروپ“جو نالو ڏنو ويو آهي، پوءِ اچي ٿو”ورگو سپرگلسٽر-جهڳٽ“ ان سپر جهڳٽ جھڙا ٻيا بہ گلسٽرز يعني جهرمٽ موجود آهن جن ۾ اربين سج ۽ کربين سيارا موجود آهن، ان لاءِ هاڻي تائين جي ڪائناتي پتي جو آخري لفظ ”مشاهدي هيٺ آيل ڪائنات“ آهي پر ان لفظ کي بہ آخري نٿو چئي سگھجي ڇوجو اڃان ڪيتريون دريافتون ٿيڻيون باقي آهن، ۽ ڇا خبر ايندڙ وقت ۾ ان ڪائناتي پتي ۾ ٻيا بہ لفظ شامل ٿي وڃن، انھي طرح ڪائناتي پتو پوري طرح ڪجھ ائين ٿيو”زمين، نظام شمسي، ملڪي وي ڪهڪشان، مقامي گروپ، درگو سپرڪلسٽر ۽ مشاهدي هيٺ آيل ڪائنات“، اسان سولائي سان پوري ڪائنات کي ان هڪ ننڍي جملي ۾ بند ڪري ڇڏيو پر انجي وسعت اسانجي سوچ کان بہ وڌيڪ آهي.
