خوردبيني جاندارن کي پاڻ ۾ ويڙهائي علاج ڪرڻ
تحقيق ڪندڙ—نينا ويل ۽ سندس ساٿي
ترجمو---- پروفيسر بشير احمد سومرو
سائنسدان هن وقت سخت محنت ڪري رهيا آهن ته هو اهڙو علاج تيار ڪن جيڪو وائرس جي دوا خلاف رڪاوٽ پيدا ڪرڻ کان وڌيڪ تيز هجي پر نئين تحقيق راءِ ڏئي ٿي ته ڇو نه بيماري پيدا ڪندڙن جاندارن کي هڪ ٻي سان مقابلو ڪرائجي جيڪو دوا جي مزاحمت ڪندڙ جاندارن جي خلاف هڪ اثرائتو قدم ثابت ٿيندو، ساڳيءَ طرح سان روڪيندو ان کي مستقبل ۾. مليريا کان متاثر ٿيل ڪوئن تي ٿيندڙ هڪ اڀياس ۾ تحقيق ڪندڙن روايتي دوا جي علاج سان گڏ هٿرادو طريقو گڏايو هڪ نيوٽريئينٽ (لوڻياٺ) جو جنهن تي مليريا جا مفت خور جاندار ڀاڙن ٿا. خاص طور تي رزسٽنس اسٽرين (مزاحمت ڪندڙ خوردبيني جاندار) هيءَ خاص لوڻياٺ گهڻي گهرن ٿا ڊرگ رزسٽنس پيٿوجن (دوا جي حساسيت رکندڙ بيمارين ڦهلائيندڙ جاندار) کان—تنهن ڪري بيماريون ڦهلائيندڙ جيڪي اينٽي بايوٽڪ کي نظر انداز ڪن ٿا ختم ٿيا گهڻي بک تي. لوڻياٺ جي پهچ جي روڪڻ سان، تحقيق ڪندڙ ٽيم دوا جي مزاحمت ڪندڙ مفت خور جاندارن ۽ دوا جي حساسيت رکندڙ مفت خور جاندارن تي زور وڌو هڪ ٻئي سان مقابلي جو، آخرڪار انفيڪشن ڇٽي ويو.
تحقيق ڪندڙن جي اڳواڻ بائلاجسٽ نينا ويل چيو ته ميزبان جي اندر مفت خور جاندارن وچ ۾ مقابلي جو فائدو وٺندي اسان موجود دوا جو بندوبست ڪيو انفيڪشن جي علاج لاءِ استعمال ڪيو ڪاميابيءَ سان، ايتريقدر جو جڏهن دوا جي مزاحمت وارا مفت خور جاندار اڳ ۾ ئي انفيڪشن ۾ موجود هيا. دوا جي مزاحمت ٿئي ٿي ڇاڪاڻ ته بيماريون ڦهلائيندڙ جاندار، بيڪٽيريا کان وٺي مفت خورن تائين جينيٽڪ ميوٽيشن (جينياتي تبديلي) پيدا ڪري ورتي آهي جيڪا انهن جي لاءِ علاج کان هڪ قسم جي ڍال آهي. هڪ دفعو جيڪڏهن جينياتي تبديليءَ وارا بيماري پيدا ڪندڙ جاندار بچي ويا، اهو جلدي پاڻ جهڙا ٻيا جاندار رپليڪيٽ (پاڻ جهڙا ٻيا پيدا ڪرڻ) ڪري سگهندو ۽ پوءِ ڏنل دوا کي بي اثرائتو بڻائي ڇڏيندو.
اينٽي بايوٽڪ مزاحمت +++ جڏهن بيڪٽيريا طاقتور اينٽي بايوٽڪ جي خلاف رڪاوٽون پيدا ڪري وٺي ٿو—آهي هڪ خاص ۽ مشهور قسم دوا جي مزاحمت. پوءِ خاص حالتن ۾ ڇا ٿئي ٿو جو اهي ٻئي دوا جي مزاحمت ڪندڙ ۽ دوا جي حساسيت جي فرقن وارا بيماري پيدا ڪندڙ جاندار شروعاتي طور تي وڌندا ويجهندا رهن ٿا موجود ذريعن تي. جڏهن ته روايتي دوائون ڪم ڪن ٿيون اصلي خوردبيني جاندارن جي خلاف پر مزاحمتي جينياتي تبديليءَ وارا جاندار زنده رهن ٿا. پري ڪيو اهي لوڻياٺ ۽ ٻئي دوائن جي مزاحمت ڪندڙ جاندار ۽ دوائن جي حساسيت واريون تبديليون رکندڙ جاندار تڪليف ۾ اچي ويندا، تحقيق ڪندڙ لڌو— اهي اثرائتي نموني سان وڙهيا ٽڪرن تي، ۽ دوا جي مزاحمت وارن جاندارن کي زنده رهڻ جي لاءِ گهڻا ٽڪرا گهرجن. دوا هڪ بيماري پيدا ڪندڙ خوردبيني جاندار جو خيال ڪري ٿي، جڏهن ته ٻيو فطري طور تي مري وڃي ٿو.
هڪ ٻئي تحقيق ڪندڙ ايندريو ريڊ چيو ته دوا جي علاج جي غير موجودگيءَ ۾، فقط شيءِ جيڪا روڪي پئي مزاحمت ڪندڙ بيماريون پيدا ڪندڙ جاندار کي ڦهلاءَ کان آهي مقابلو بيماري پيدا ڪندڙ جاندارن سان جيڪي علاج واري دوا جي لاءِ حساس آهن. اسان استعمال ڪري رهيا آهيون فطري قوت مقابلي جي مزاحمت ڪندڙ جاندارن کي ڪنٽرول ڪرڻ جي لاءِ ۽ استعمال ڪري رهيا آهيون روايتي دوائون حساسيت وارن جاندارن جي علاج ڪرڻ جي لاءِ.
جڏهن مليريا جي جاندار (پلازموڊيم) کي ڪافي مقدار ۾ لوڻياٺ ڏني وئي، ته ڪوئن ۾ 40 سيڪڙو انفيڪشن رهيو. پلازموڊيم (مليريا جو مفت خود هڪ جيو گهرڙي وارو جاندار) پڻ موجود رهيا جڏهن ڪوئن کي فقط دوا جي مزاحمت ڪندڙ خوردبيني جاندار ڏنا ويا ته بيماري شروع ٿي وئي پر جڏهن لوڻياٺ محدود هئي ۽ ڪوئن ۾ ٻئي دوا جي مزاحمت ڪندڙ ۽ دوا جي حساسيت وارا خوردبيني جاندار استعمال ڪيا ويا ته انفيڪشن وري نه ٿيو ڪنهن به جانور ۾. هيءَ پڻ حالت هئي ايتريقدر جو جڏهن دوا جي مزاحمت ڪندڙ مفت خور جاندار ظاهر ٿي پيا ٻين کان.
هاڻي اهم مقابلي ڪم ڏيکارڻ شروع ڪيو، ٻيو قدم علاج تيار ڪرڻ هيو. تحقيق ڪندڙن خاص لوڻياٺ کي جاچڻو هيو جنهن تي بيماري پيدا ڪندڙ جاندار ڀاڙين ٿا، خاص طور تي دوا جي مزاحمت ڪندڙ خوردبيني جاندار ۽ پوءِ برابر ڪم ڪيو جڏهن انهن لوڻياٺ جي روڪ ڪئي وئي ۽ ڪيترو گهڻو. پر جيڪڏهن هي طريقو انسانن ۾ پڻ اثرائتو رهيو ساڳيءَ طرح سان ته پوءِ انهيءَ جو وڏو فائدو رسندو. دوا جي مزاحمت جي ڏکي ٿي رهي آهي ايڇ آءِ وي (هيومن اميونو ڊفيشنسي وائرس)،ٽيوبرڪيلوسسز (ٽي بي) ۽ مليريا جي علاج ڪرڻ وارين ڪوششن ۾ جنهن جي ڪري لکين ماڻهو سڄي دنيا ۾ موت جو شڪار ٿين ٿا. دوا جي مزاحمت ڪندڙ جاندار سرجري ڪيل مريضن جي ڦٽ ڇٽائڻ ۾ پڻ وڏو مسئلو پيدا ڪن ٿا خاص طور تي ڪيموٿراپيءَ جي علاج جي دوران.
ايندريو ريڊ جي چواڻي ته آخرڪار تحقيق اسان اڳتي وٺي وڃي سگهندي ته اسان دوا جي مزاحمت ڪندڙ جاندارن سان نئين انداز سان وڙهون، ساڳيءَ طرح سان زندگي بچائڻ وارين دوائن کي اثرائتو بڻايون ڇو ته بيماريون پيدا ڪندڙ جاندار انهن دوائن جي خلاف بچاءُ پيدا ڪري ورتو آهي
No comments:
Post a Comment