چمڙيءَ جي بيماري مٺي خارش Scabies بابت سڀ ڪجھ

چمڙيءَ جي بيماري مٺي خارش Scabies بابت سڀ ڪجھ 

”دريا خان سنڌي“

خارش Scabies هڪ چمڙيءَ جي بيماري آهي، جيڪا هڪ ننڍڙن جيتن سرڪوپٽس اسڪيبي Sarcoptes scabiei جي ڪري ٿيندي آهي. هي مائيٽ (چيچڙ) سڌو چمڙيءَ سان رابطي وسيليءِ هڪ ماڻهوءَ کان ٻئي کي منتقل ٿئي ٿو. علاج گهڻو ڪري ڊاڪٽر جي ڏنل مرهم، ڪريمن يا دوائن سان ڪيو ويندو آهي.

اهي ننڍڙا چيچڙ چمڙيءَ ۾ گهڙي ان ۾ آنا ڏين ٿا، جنھن کانپوءِ آنن مان ٻچا نڪري ڪري چمڙي کي کائن ٿا جنهن سان چمڙيءَ تي خارش ۽ داڻا نڪرندا آهن. جيڪڏهن علاج نہ ڪيو وڃي تہ اهي چيچڙ مهينن تائين ڇمڙيءَ ۾ زندھ رهي سگهن ٿا.

خارش Scabies ڇا آهي؟

سڄي دنيا ۾ لڳ ڀڳ ٻہ سئو ملين ماڻهو ڪنهن بہ وقت ۾ هن بيماريءَ سان متاثر هوندا آهن. اها گهڻي تيزيءَ سان پکڙجندڙ آهي ۽ سڌو چمڙيءَ سان رابطي سان هڪ ماڻهوءَ کان ٻئي کي لڳي ويندي آهي.

خارش Scabies جي ريشن يا ڪٽجڻ جي سڃاڻپ سان وقت سر علاج ممڪن ٿي سگهي ٿو. چمڙيءَ جي رنگ مطابق ريشا مٿي اٿريل ۽ ڳاڙهي، ناسي، وايلي يا ڇمڙيءَ جي رنگ جهڙا بہ ٿي سگهن ٿا. هلڪي چمڙيءَ تي اهي ڳاڙها نظر ايندا، جڏهن تہ ڪاري ڇمڙيءَ تي اهي گھڻو ڪري ڀورا يا گڏيل ڏسڻ ۾ ايندا آهن

خارش Scabies جون علامتون

پھريون ڀيرو لڳڻ کان پوءِ علامتون ظاهر ٿيڻ ۾ 2 کان 8 هفتا لڳي سگهن ٿا.

پر جن ماڻهن کي اڳواٽ ٿي چڪي هجي، انهن ۾ علامتون خالي 1 کان 4 ڏينهن ۾ ظاهر ٿي سگهن ٿيون.

اهم علامتون:

گهڻي خارش، جيڪا رات جو گھڻو وڌي ويندي آهي.

ريشا يا داڻا، جن ۾:

ننڍڙا کٽ

ڇالا يا ڳاڙها ريش 

ڇمڙيءَ هيٺان ننڍڙا ڌاڳ شامل آهن.

عام جايون جتي خارش Scabies ٿيندو آهي:

هٿن جي ڪلائي

ٺونٺ

بغل، ڪڇ 

نپل 

جنسي عضوي (penis)

چيلھ، پُٺي

آڱرين جي وچ واري جاءِ ۾

ڪيترا ڀيرا ڇمڙيءَ تي چيچڙن جا “سرنگهي جهڙا نشان” بہ ڏسڻ ۾ ايندا آهن، جيڪي هلڪا مٿي ٿيل يا اونداهي لائين وانگر هوندا آهن.

خارش Scabies جا سبب

خارش Scabies ننڍڙن اٺ ٽنگن وارن چيچڙن جي ڪري ٿيندو آهي، جيڪي چمڙيءَ جي مٿئين حصي ۾ گهڙي کاڌو حاصل ڪندا ۽ آنا ڏيندا آهن. چمڙي انهن چيچڙن ۽ انهن جي فضلي تي ردعمل ڏيکاريندي آهي، جنهن سان خارش ۽ ريش ٿيندو آهي.

پکڙجڻ جا طريقا:

سڌو چمڙيءَ سان چمڙيءَ جو رابطو

متاثر ٿيل ڪپڙن، هنڌ يا فرنيچر سان

گهڻو رش واري جڳهن ۾، جهڙوڪ:

نرسنگ هوم ۽ ڪيئر سينٽر

جيل

اسڪول يا ٻارن جا مرڪز

بي گهر ماڻهن جا ڪيمپ

ڇا جانورن کان خارش Scabies لڳي ٿو؟

انساني خارش Scabies جانورن کان نٿو پکڙجي. پر، جانورن ۾ هڪ الڳ قسم جي چيچڙ جي بيماري ٿيندي آهي، جنهن کي Mange مينج چيو ويندو آهي، ۽ اهو ڪڏهن ڪڏهن انسانن تي بہ عارضي طور اثرانداز ٿي سگهي ٿو.

خارش Scabies جا قسم 

عام خارش Scabies: سڀ کان وڌيڪ عام، هٿن ۽ ڪلائيءَ تي خارش وارو ريش. 

نوڊلر خارش Nodular scabies: جنسي عضون، بغل يا ڳچيءَ جي چوڌاري ڳوڙها يا وڏا داڻا. 

نارويجين / ڪرسٽڊ خارش Norwegian / Crusted scabies: گهڻي ڀاڱي ۽ خطري واري قسم، جنهن ۾ چمڙي تي ٿلهي ڪراڙي جوڙي ويندي آهي، جنهن ۾ هزارين چيچڙ ۽ آنا هوندا آهن. هي قسم گهڻو ڪري ڪمزور مدافعتي نظام وارن ماڻهن ۾ ٿيندو آهي جيئن (HIV، ڪينسر، ڪيموٿراپي وغيرھ).

ممڪن پچيدگيون

بيماري سولائي سان ٻين کي منتقل ٿي سگهي ٿي.

چيچڙ جي زخمن ۾ بيڪٽيريا داخل ٿيڻ سان:

رت جو انفيڪشن (septicemia)

گرديءَ جي بيماري

دل جون بيماريون ٿي سگهن ٿيون.

لڳاتار خارش سان ننڊ ۾ رڪاوٽ پوي ٿي.

سڃاڻپ 

ڊاڪٽر چمڙي جو معائنو ڪري سڃاڻي سگهي ٿو. ڪڏهن چيچڙ کي سوئيءَ سان ڪڍي جاچ ڪئي ويندي آهي. ٻيا ٽيسٽ جهڙوڪ biopsy يا ink test بہ ڪيا وڃن ٿا.

علاج

ڊاڪٽر پاران ڏنل مرهم، ڪريم کي رات جو سڄي چمڙي (ڳچيءَ کان هيٺ) تائين لڳايو ويندو آهي، جيڪڏهن گهر ۾ ٻين ڀاتين کي بہ آهي تہ سڀني کي گڏ لڳاڻي پئي ٿي، صبح جو ڌوئجي سگهجي ٿو. 

عام دوائون:

پرميٿرين ڪريم

بينزائل بينزوئيٽ لوشن

سلفر مرهم

ڪروٽاميٽن ڪريم

لينڊين لوشن

اضافي دوائون:

اينٽي هسٽامائن Antihistamine (جهڙوڪ بيناڊريل Benadryl) يا پراموڪسين لوشن pramoxine lotion  خارش لاءِ

اينٽي بائيوٽڪ Antibiotics جيڪڏهن زخم ۾ انفيڪشن ٿئي

اسٽيرائيڊ ڪريم Steroid cream سوڄ ۽ خارش گهٽائڻ لاءِ

ڏکي يا گهڻي خارش Scabies لاءِ:

آئيورميڪٽين (اسٽروميڪٽول)Ivermectin (Stromectol) گوريون ڏنيون وڃن ٿيون.

قدرتي علاج

ڪڏهن ڊاڪٽر جي ڏنل دوائن سان ساڙ يا چمڙي ڳاڙهي ٿي سگهي ٿي. ان کان بچڻ لاءِ ڪجھ قدرتي طريقا استعمال ڪيا ويندا آهن:

چانھ جي وڻ جو تيل Tea tree oil

الو ويرا Aloe vera

ڪيپساسيسن ڪريم Capsaicin cream

ضروري تيل Essential oils

قدرتي صابڻ

خارش Scabies ڪيئن پکڙجي ٿو؟

ڊگهي چمڙيءَ جو رابطو (مثال طور هٿ ۾ هٿ ڏيڻ)

جنسي واسطي 

متاثر ٿيل ڪپڙا، هنڌ يا ٽوال استعمال ڪرڻ

بچاءَ

خارش Scabies وارن ماڻهن سان سڌو چمڙيءَ جو رابطو نہ ڪريو.

انهن جا ڪپڙا، هنڌ يا ٽوال ڌوئي استعمال ڪريو. بهتر آهي تہ نہ ڪجن 

سڀ ڪپڙا، هنڌ، ٽوال ۽ متاثر شيون گهڻي گرم  پاڻي ۾ ڌوئي صاف ڪريو.

گھڻا پڇيا ويندڙ سوال

ڇا خارش Scabies صفائي نہ رکڻ سان ٿيندو آهي؟

نہ، هي خالي رابطي سان ٿيندو آهي، صفائي سان واسطو ناهي.

ڇا چيچڙ نظر ايندو آهي؟

اهي خالي 0.45 ملي ميٽر وڏا هوندا آهن (پين جي نوڪ جيترا)، اکين سان ڏسڻ ڏکيو آهي.

خارش Scabies پاڻمرادو ٺيڪ ٿي ويندو آهي؟

نہ، علاج کانسواءِ پاڻمرادو ختم نٿو ٿئي.

خارش Scabies ۽ کھٽمل Bedbugs ۾ فرق؟

کھٽمل Bedbugs چمڙيءَ جي ٻاهران ڪڪن ٿا.

خارش Scabies چمڙيءَ ۾ گهڙي آنا ڏين ٿا.

نتيجو 

خارش Scabies هڪ ننڍڙي چيچڙ جي ڪري ٿيندڙ چمڙيءَ جي بيماري آهي، جيڪا گهڻي خارش، ريش ۽ سوڄ جو سبب بڻجي ٿي. اها سولائي سان رابطي سان پکڙجي ٿي، خاص طور گڏيل رهائش وارن هنڌن تي.

علاج لاءِ خاص ڪريم، مرهم ۽ ڪڏهن گوريون ضروري آهن، ڇو⁠تہ خارش Scabies پاڻمرادو ختم نٿي ٿئي.

هائپوٿائيرايڊزم ڇا آهي؟ ۽ انجا جسماني اثر

https://www.facebook.com/share/p/14KFX5F8YUu/

منهنجي جنسي شهوت ايتري گهڻي ڇو آهي؟

https://www.facebook.com/share/p/16CnSdhjSz/

جنسي رابطي وسيليءِ پکڙجندڙ انفيڪشنز (STIs) بابت ڄاڻ 

https://www.facebook.com/share/p/1QTGD7x2R1/

ھيومن پيپيلوما وائرس HPV بيماري بابت سڀ ڪجھ 

https://www.facebook.com/share/p/1EkcSF87EP/

جنسي ورزش جا فائدا ۽ ان جي مشق ڪيئن ڪجي؟ 

https://www.facebook.com/share/p/1Ca9rAeFCz/

پيدائش روڪ Birth Control ڇا آهي؟

https://www.facebook.com/share/p/1JeWvH5zac/

پويان مقعد واري سيڪس جا خطرا

https://www.facebook.com/share/p/1BFfHVFJWF/

ڇا جنسي عمل صحت لاءِ فائديمند آهي؟

https://www.facebook.com/share/p/19f8ByynWh/

دٻاءُ اوهان جي ليبيڊو جنسي شهوت تي ڪيئن اثر انداز ٿئي ٿو؟

https://www.facebook.com/share/p/1CX5MTLDkg/

ڇا هڪ خصيو هجي تہ اُهو مسئلو آهي؟

https://www.facebook.com/share/p/1EsA13kXhB/

ڇا هڪ خصيو ٻئي کان وڏو هجي تہ اهو صحيح آهي؟ 

https://www.facebook.com/share/p/14HogtQ7ALq/

ڇا مردانو عضوِو جو سائيز جينياتي هوندو آهي؟

https://www.facebook.com/share/p/175aGmPvp5/

هٿ رس ماسٽربیشن دماغ تي ڪهڙا اثر وجھي ٿو؟

https://www.facebook.com/share/p/1FJVWSm9gK/

قدرتي طور تي زرخيزيءَ وڌائڻ جا ڪجھ طريقا

https://www.facebook.com/share/p/1CqG2PixNo/

غير زرخيزيءَ بابت سڀ ڪجھ جيڪو اوهان کي ڄاڻڻ گهرجي

https://www.facebook.com/share/p/19uLs5ELXx/

نيڪال، فارغ ٿيڻ جي ٽائمنگ ڪيئن وڌائجي

https://www.facebook.com/share/p/162Y6PmsKn/

رات جو خواب ۾  قطرا اچڻ

https://www.facebook.com/share/p/1DP64ADLJ8/

ويريڪوسيل خصين جي رڳن جو ڦھلجڻ

https://www.facebook.com/share/p/1CQtLcu79X/

ڇا مشت زني کانپوءِ مردانو عضوو جو سائيز گهٽ ٿي ويندو آهي؟

https://www.facebook.com/share/p/16rAbFDWk7/

حمل کانپوءِ ٿيندر اسٽریچ مارڪس چمڙي ڇڪجڻ جا نشان ڪيئن ختم ڪجن

https://www.facebook.com/share/p/1SPcM4Sq4E/

ماهوراي نہ اچڻ واري بيماري

https://www.facebook.com/share/p/172QZagFuL/

انساني نطفا Sperm ڪيترو وقت زندھ رهي سگھن ٿا 

https://www.facebook.com/share/p/1LcVMrW8ti/

شروعاتي حمل وقت وٽامن ڊي جا فائدا

https://www.facebook.com/share/p/16ZyM9BG44/

ٻار کي ڪهڙو کير پيئارڻ گهرجي؟

https://www.facebook.com/share/p/19XDrJFuy3/

پيءُ پنهنجي ٻالڪپڻ جي تڪليفن جا نشان پنهنجي اسپرم سيلز ۾ کڻي سگهي ٿو

https://www.facebook.com/share/p/1JTNBxNMHJ/

صحت مند (مضبوط) ۽ غيرصحت مند (ڪمزور) اسپرم ڇا ٿيندا آھن؟

https://www.facebook.com/share/p/165hSjLXAS/

پريشانيءَ ڇا آهي؟

https://www.facebook.com/share/p/1BChuxf7Xi/

حمل وقت عورت جو دماغ سُڪڙجي ويندو آهي انکي وري بحال ٿيڻ ۾ ڇھ مھينا لگندا آهن، تحقيق 

https://www.facebook.com/share/p/16A2kb5WV1/

پورن ڇا اهو اوهان لاءِ خراب آهي؟

https://www.facebook.com/share/p/19e3xXLiXj/