ڪاربن ڊائي آڪسائيڊ کي بجلي ۽ هائيڊروجن ايندهن ۾ بدلڻ وارو نظام
جارجیا آمريڪي ماهرن پاران زمين جي گرمي پڌ ۾ اضافي جي سڀ کان وڏي وجهہ بڻجڻ واري ڪاربن ڊائي آڪسائيڊ گيس جذب ڪري انکي بجلي ۽ هائيڊروجن ايندهن ۾ بدلڻ وارو هڪ موثر نظام تيار ڪيو آهي
ماهرن جو اسرار آهي تہ هن صدي جي آخر تائين زمين جي سراسري پڌ حرارت ۾ اضافي کي 1.5 پڌ سينٽي گريڊ تائين محدود رکڻ جي لاءِ صرف ڪاربن ڊائي آڪسيجن جي اخراج کي گهٽ ڪرڻ ئي ڪافي ناهي بلڪي فضا ۾ موجود اضافي ڪاربن ڊائي آڪسائيڊ کي بہ جذب ڪرڻ جي ضروري آهي
جارجیا ٽیڪ ۽ السن انسٽي ٽیوٽ آف سائنس اینڊ
ٽيڪنالوجي جي ماهرن ملي ڪري هڪ مائع بيٽري نما نظام بنايو آهي جيڪو ڪاربن ڊائي آڪسائيڊ جذب ڪري ان مان بجلي بڻائي ٿو ۽ انکي استعمال قابل هائيڊروجن ايندهن بہ تيار ڪري سگھجي ٿو
ان نئي آلي کي هائبرڊ اين اي سي او ٽو سسٽم جو نالو ڏنو ويو آهي جيڪو بنيادي طور تي هڪ وڏي مائع بيٽري جي طرح آهي ان ۾ سوڊيم دهاتو جي اينوڊ لڳائي وئي آهي جيڪي نامياتي برقير آرگينگ اليڪٽرولائٽ جو ڪم ڪندي آهي جڏهن تہ ڪيٿهوڊ ۾ هڪ مائع گھڻائي آهي ان طرح ٻين قسمن جي مائعات کي هڪ خاص جھلي کان الڳ الڳ
رکيو ويندو آهي جنھن سان سوٽيم سپر آيونڪ ڪنڊڪٽر جو نالو ڏنو ويو آهي
جيئن ئي مائعو اليڪٽرولائٽ ۾ ڪاربن ڊائي آڪسائيڊ گيس داخل ڪئي ويندي آهي جيڪا ڪيٿهوڊ کان عمل کائي ڪري گھڻائي کي وڌيڪ تيزابي بڻائيندي آهي ان سان بجلي ۽ هائيڊروجن پيدا ٿيندي آهي شروعاتي تجربن ۾ ماهرن 50 فيصد ڪفايت ايفي شنسي سان گڏ توانائي بنائي ۽ پورو سسٽم ڪنھن نقصان جي بغير هڪ هزار ڪلاڪ هلندو رهيو
ان طرح جا نظام هلندي ڪاربن ڊائي آڪسائيڊ بہ خارج ڪندا آهن ڪاربن پڪڙئڻ استعمال ڪرڻ يا انکي تبديل ڪرڻ جي ٽيڪنالوجين تي ڪم ٿي رهيو آهي ان ٽيڪنالوجي ۾ ڪاربن ڊائي آڪسائيڊ کي ڪاميابي سان ٻين مٽيريل ۾ با آساني سان تبديل ڪري سگھجي ٿو
هائبرڊ اين اي سي ٽو سسٽم جيتوڻيڪ هڪ سٺو تاليف آهي پر انجي ڪارڪردگي وڌائڻ جي گھڻي ضرورت آهي
جڏھن تہ ڪلائم ورڪس نامي هڪ نظام سال ۾ 150 ٽن ڪاربن ڊائي آڪسائيڊ جذب ڪندو آهي جنھن کي هاڻي تائين گھڻو موثر قرار ڏنو ويو آهي پر ياد رهي جيئن تہ پوري دنيا ۾ سالانو 40 ارب ٽن ڪاربن ڊائي آڪسائيڊ گيس فضا مان جاري آهي
جڏھن تہ سائنسدانن جو چوڻ آهي تہ ان نظام کي بھتر بنائڻ جي اڃان گنجائش موجود آهي ۽ ان تي ڪم جاري آهي
:- دريا خان سنڌي
No comments:
Post a Comment