معدافيتي نظام، قوت معدافيت
”دريا خان"
بيماريون پکڙندڙ جاندارن منجھان انسان بہ شامل آهي، انکان سواءِ گھڻي ڀاڱي خطرناڪ بيڪٽيريا، وائرس بہ آهن جيڪي الرجي زھريلن شين تي مشتمل آهن، جيڪي هوميو اسٽيسز جي لاءِ خطرناڪ ثابت ٿيندا آهن، بيڪٽيريا، وائرس ۽ مائيڪروبز اسانجي جسم جي نظام کي نقصان پهچائيندا آهن، جن کي اڃان تائين پورو قابو ۾ تہ ناهي ڪيو ويو، پر سٺي ڳالھ اها آهي تہ اسانجو معدافيتي نظام انن سان جنگ جاري رکندو آهي، اهڙو نظام جيڪو جسم ۾ بيماريون پيدا ڪرڻ کان روڪيندو آهي، جڏهن بہ ڪو بيڪٽيريا، وائرس، پروٽوزووا، پيراسائيٽ اسانجي جسم ۾ داخل ٿيندا آهن تہ هو پنھنجي تعداد وڌائڻ جو ڪم ڪندا آهن، جيڪي انفيڪشن ڦهلائيندا آهن ۽ خلين کي تباھ ڪرڻ کانپوءِ بيماري ڦهلائي ڇڏيندا آهن، ۽ ڪينسر جهڙيون گهڻيون بيماريون ڦهلائيندا آهن ان عمل کي روڪڻ جي لاءِ اسانجو فطري معدافيتي نظام اڳڀرو ڪم ڪندو آهي
اسانجي جسم جا گھڻا سيلز جيڪي غيرمعياري مادن جراثيمن کي روڪڻ واسطي پوري ڪوشش ڪندا آهن، جن ۾ رت جا اڇا سيلز، اينٽي باڊيز، لمفيٽڪ سسٽم، تري، بون ميرو، نظام تڪميل ۽ جهڙا ٻيا شامل آهن، جيڪي سڀ بيڪٽيريان، وائرسن جي خلاف پنھنجو پنھنجو فرض نڀائيندا آهن، جيئن تہ رت جا اڇا سيلز جن کي ليڪو سائيٽس بہ چئبو آهي، رت وسيلي اسانجي جسم جي ٽشوز تائين پهچندا آهن، ۽ ٻاهران کان ايندڙ بيمارين پکيڙيندڙ مادن جراثيمن کي بيماري ڦهلائڻ کان روڪيندا آهن ۽ دفاع ڪم ڪندا آهن.
اينٽي باڊيز هي ٻاهران کان ايندڙ مادن تي موجود اينٽي جنز کي سڃاڻيندا آهن ۽ پروٽينز جي گروپ کي هوشيار ڪندا آهن ۽ جراثيم کي ماريندا آهن، جنھن کي نظام تڪميل ڪمپليمينٽ سسٽم چئبو آهي
لمفيٽڪ نظام هي جسم ۾ موجود ٽيوبز جو ڳجهو نيٽ ورڪ هوندو آهي، هي سسٽم نوڊز، لمف ويلسز ۽ ليمفو سائيٽس جو ٺهيل هوندو آهي، لمف نوڊز انھن مادن کي پڪڙيندو آهي، ۽ لمف ويلسز ۾ موجود تحليل جنھن کي لمف چئبو آهي، ان وسيلي انفيڪٽيڊ سيلز تائين پهچائيندو آهي ان ۾ موجود سيلز ليمفو سائيٽس انھن غيرمعياري جراثيمن سان گڏ ملي وڙهندا آهن هي گروپ لمفيٽڪ سسٽم مختلف ڪم ڪندي آهي جيڪي جسم جي تحليل جو توازن رکندو آهي، بيڪٽيريان خلاف ري ايڪشن ڪندو آهي، ڪينسر سيلن کي قابو ڪندو آهي، سيل جي هر ان حصي سان جڙيل هوندو آهي جيڪو بيماري ڦهلائڻ ۾ اهم ڪم ڪندا آهن.
ليمفوسائيٽس جي پاڙون بون ميرو کان شروع ٿينديون آهن ڪجھ وقت اتئي گذاريندا آهن، ۽ B لیمفوسائٽس ۾ تبديل ٿيندا آهن ڪجھ ليمفو سائيٽس”ٿھاس گلينڊ thymus gland“ ۾ وڃي T ليمفوسائيٽس ۾ تبديل ٿيندا آهن ۽ رت وسيلي پوري جسم ۾ دورو ڪندا آهن
بي B ليمفوسائيٽس lymphocytes
انھن جي مٿان خاص قسم جا ريسيپٽرز موجود هوندا آهن، جڏهن بيڪٽيريا، وائرس ۽ ٻيا مائيڪروبز حملا ڪندا آهن تہ انھن خلاف اينٽي باڊيز بڻائيندا آهن، هي اينٽي باڊيز جسم ۾ موجود رهندي آهي
ٽي T ليمفوسائيٽس lymphocytes
هي سيلز اينٽي باڊيز جو پيڇو ڪندي انفيڪٽيڊ خلين کي پڪڙيندا آهن ۽ پنھنجي اندر ڳهي، ڳئتي وٺندا آهن، ۽ انجو ميمري سيل بڻائي ڇڏيندا آهن، مستقبل ۾ جيڪر ٻيهر ڪو بہ بيڪٽيريا حملو ڪندو آهي تہ سيل ۾ موجود ميمري سيلز انکي سڃاڻي وٺندا آهن ۽ بيماري پکيڙڻ کان روڪيندا آهن، جيئن چڪن پاڪس جي بيماري هڪ ڀيرو ٿي وڃي تہ ٻيهر انجو خطرو ناهي هوندو.
معدافيتي نظام ٽن طرح جو ٿي سگهي ٿو
قدرتي معدافيتي نظام Innate Immune System
جڏهن ڪو انسان يا جانور پيدا ٿيندو آهي تہ فطري ئي معدافيتي نظام موجود هوندو آهي جهڙوڪ جسم جي کل، جڏهن بہ ڪو جراثيم حملو ڪندو آهي تہ ھي جراثيم کي داخل ٿيڻ کان روڪيندي آهي
اپنائيندڙ معدافيتي نظام Adaptive Immune System
جيئن جيئن انساني واڌويجھ ٿيندي آهي تہ انجو معدافيتي نظام وڌيڪ طاقتور ٿيندو آهي ۽ جڏهن بہ ڪا بيماري ٿيندي آهي تہ ويڪسين وسيلي انجي معدافيتي نظام کي مظبوط ڪيو ويندو آهي ۽ بيماري کي وڌيڪ ڦھلجڻ کان روڪيندو آهي
غير فعال معدافيتي نظام Passive Immune System
هي معدافيتي عمل ڪجھ عرصي لاءِ ڪم ڪندو آهي جيئن تہ ماءُ ڪنھن بيماري جو شڪار ٿئي تہ کير ۾ موجود اينٽي باڊيز ٻار کي بيماري لڳڻ کان روڪيندي آهي
No comments:
Post a Comment