بليڪ هول جو کاڌو
اڄ کان تقريبن نوي ڪروڙ سال اڳ هڪ ڏورانهن واري ڪهڪشان ۾ هڪ نيوٽران تارو ڪنھن بليڪ هول جي ويجھو گھمندي گھمندي انجي ايترو ويجهو هليو ويو جو بليڪ هول انکي پڪڙي ڪري ٽڪڙا ٽڪڙا ڪري ڇڏيو ۽ انھن ٽڪڙن کي ڳهي ويو، ان عمل ۾ ان ڀاڳي توانائي نيڪال ٿي جو اسپيس ٽائيم فيبرڪ ۾ شديد لھرون پيدا ٿيڻ لڳيون. ان سال چوڏهين آگسٽ جو اسپيس ٽائيم جون هي لھرون زمين تائين پهتيون جتي ڪششي ويوو ڊيٽيڪٽر LIGO انھن لھرن جي موجودگي کي سڃاڻپ ورتو، ان ڊيٽيڪشن کي S190814BV جو نالو ڏنو ويو آهي، سائنسدانن موجب هي هڪ بائنري سسٽم هو يعني ٻہ تارا هيا جيڪي ويجھڙائي ڪشش ثقل سان هڪٻئي سان جوڙيل هئا انھن مان تارو سپر نووا بڻجي ڪري ڦاٽو تہ پنھنجي پويان هڪ نيوٽران تارو ڇڏي ويو، هي بليڪ هول ۽ نيوٽران تارو مسلسل هڪٻئي جي ڪشش ڪارڻ هڪٻئي جي ويجهو گھمندا رهيا ۽ انجي وٿي آهستي آهستي گھٽ ٿيندي وئي، ۽ پوءِ هڪ ڏينهن اها وٿي ايتري گهٽ ٿي جو نيوٽران تارو ٽڪڙا ٽڪڙا ٿي ڪري بليڪ هول جي ايونٽ هورائزن ۾ ڪرڻ لڳو، ان عمل جي دوران جيڪا توانائي نيڪال ٿي اها ان ڀاڱي وڌيڪ هئي جو ان توانائي اسپيس ٽائيم فيبرڪ ۾ اها هلچل پيدا ٿيڻ لڳي جيڪا ان ڊيٽيڪٽر ڊيٽيڪٽ ڪئي، انکان اڳ لائيگو LIGO ۾ ٻہ بليڪ هولز پاڻ ۾ ضم ٿيڻ سان پيدا ٿيڻ واريون لھرون بہ ڊيٽيڪٽ ڪيون ويون هيون انکان سواءِ ٻہ نيوٽران تارن جي ضم ٿيڻ سان پيدا ٿيڻ وارين لھرن کي بہ ڊيٽيڪٽ ڪيون ويو آهي چوڏهين آگسٽ جي ايونٽ کان اڳ ڪجھ اهڙا ايونٽ بہ ڊيٽيٽڪ ڪيا ويا آهن جن بابت سائنسدانن جو خيال آهي تہ اهي بليڪ هول ۽ نيوٽران تاري جي ضم ٿيڻ سان پيدا ٿيندا هيا پر چوڏهن آگسٽ جو ريڪارڊ ڪيل انھن سگنل اڳ ملڻ وارن سگنلز کان گھڻو وڌيڪ پڌرا آهن
بليڪ هول جي ان کاڌي نہ خالي اسپيس ٽائيم فيبرڪ ۾ لهرون پيدا ٿينديون آهن جن کي ڊيٽيڪٽر ڊيٽيڪٽ- ڳوليو بلڪ ان عمل ۾ گھڻي ڀاڱي ۾ برقي مقناطيسي توانائي بہ نيڪال ٿيندي آهي هاڻي سڄي دنيا ۾ دوربينن کي آسمان ۾ ان پاسي تي رکيو ويو آهي جنھن پاسي کان هي سگنل مليا هيا ۽ هي دوربينون ان ايونٽ کان نيڪال ٿيڻ واري روشني کي ڊيٽيڪٽ ڪرڻ جي ڪوشش ڪري رهيون آهن
No comments:
Post a Comment