گينيميڊ GAYNEMEDE

 "ظهور احمد" 

قديم تاريخ کان اسان اھيو خيال ڪندا آيا آھيون ته ھر شيء زمين جي چوڌاري چڪر ڪاٽيندا آھي. سج چنڊ ۽ ڪروڙين تارا اسان جي زمين کي ڦرندا آھن ۽ زمين انھن جو مرڪز آھي. اسان کي رڳو پنج گرھن جي خبر ھئي جن کي اگھاڙي اک سان ڏسي سگھندا ھئا سين. جن ۾ مرڪري Mercury، زھرہ Venus، مريخ Mars، مشتري Jupiter ۽ زحل Saturn شامل ھئا. 

پھرين ڀيري گليليو گليلي 1610ء ۾ ٽيلي اسڪوپ جي مدد سان تارن ۽ گرھن کي ڏسن شروع ڪيو. 7 جنوري 1610ء تي ھن مشتري Jupiter جي چار چنڊن ڪولسٽو Callisto , آيو IO, يوروپا Europa ۽ گينيميڊ Gaynemede  جي کوجنا ڪئي ۽ پراڻن خيالاتن جو رد ڪيائين ته زمين ڪائنات جو مرڪز آھي. ڇو ته پھرين ڀيري انسان ڪنھن جسم کي گرھ جي چوگرد ڦرندي ڏٺو. 

گليليو گليلي جي کوجنا ڪري انھن چنڊن کي گليلين چنڊ Gallilean Moon جي نالي سڃاڻو ٿا. انھن چنڊن ۾ ھڪ گينيميڊ GAYNEMEDE پڻ آھي. 

گينيميڊ GAYNEMEDE مشتري جو وڏي ۾ وڏو چنڊ آھي ۽ اسان جي سولر سسٽم جو پڻ وڏي ۾ وڏو چنڊ آھي. ھي جوپيٽر کان ستون نمبر ۽ ٽيون گليلين چنڊ آھي. گينيميڊ اسان جي سولر سسٽم جو نائين نمبر تي وڏو جسم آھي. ھن جي ڊائيا ميٽر لڳ ڀڳ 5،268 ڪلو ميٽر آھي. ھي 1.08 سيڪڙو مرڪري گرھ کان وڏو آھي. اسان جي چنڊ لونر کان 0.41 سيڪڙو ۽ زحل جي چنڊ Titan کان 2 سيڪڙو وڏو آھي. 

گينيميڊ جو ماس 10 سيڪڙو Titan کان، 38 سيڪڙو Collisto کان، ۽ 66 سيڪڙو IO کان وڌيڪ آھي. گينيميڊ پنھنجي گرھ مشتري کي 1،070،400 ڪلو ميٽر جي مفاصلي کان چڪر ھڻي ٿو. ھي مشتري سان مڪمل طور ڳنڍيل آھي. زمين وانگي ھن تي به زلزلا يعني Tectonic Activity ٿيندي رھندي آھي جيڪو مشتري جي مضبوط گريوٽي جي ڪري ٿئي ٿي. 

گينيميڊ جو ڪو به وايو منڊل نه آھي. ھن جي مٿاڇري جي گرمي پڌ ڪاٽو 183 آھي. ھن جو 90 سيڪڙو مٿاڇرو پاڻياٺي برف سان ڍڪيل آھي. اھيو ظاھر ٿو ڪري ته ھن جي مٿاڇري واري برف جي ھيٺان پاڻياٺ ۾ پاڻي پڻ موجود ھوندو. برف جي مٿاڇري ڪري ھي زندگيء لاء ناقابل آھي پر ڪجھ ماھرن جو چوڻ آھي ته برف جي ھيٺ سمنڊن ۾ زندگي ٿي سگھي ٿي.

گينيميڊ 7.15 زميني ڏينھن ۾ پنھنجو ھڪ چڪر پنھنجي گرھ مشتري Jupiter جو ھڻي ٿو. 1996ء ۾ خلادانن ھبل ٽيلي اسڪوپ کي استعمال ڪندي ھي دعوا ڪيائون ته ھن کي بلڪل سنھي تھ جي آڪسيجن جو وايو منڊل آھي. 

گينيميڊ اھو اڪيلو چنڊ آھي جنھن کي پنھنجي مقناطيسي ميدان آھي. 

ڪيئي خلائي مشن مشتري ڏانھن موڪليا ويا انھن ۾ 1973ء پھريون مشن Pioneer10 ھو. ھن کان پوء 1974ء ۾ Pioneer11 ھڪ ٻئي پٺيان Voyager1 ۽ Voyager2 ويا ۽ مشتري سان گڏ گينيميڊ جي عڪس بندي پڻ ڪيائون. گليليو خلائي مشن ته بلڪل ھن جي ويجھي 261 ڪلو ميٽرن کان گذريو. 

2022ء ۾ يورپي خلائي ايجنسي جي مدد سان روس پنھنجو Gaynemede Lander گينيميڊ جي مٿاڇري تي لاھيندو. اميد ٿا ڪيون ته اسان کي گينيميڊ جي باري ۾ ڪارائتي ڄاڻ ملي سگھندي